Obowiązkiem państwa jest pomoc osobom bezrobotnym poszukującym pracy. Środki przekazywane przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej to aktywna forma przeciwdziałania bezrobociu, która jest najbardziej skutecznym sposobem aktywizacji bezrobotnych. Dzięki środkom Funduszu Pracy większość bezrobotnych (zwłaszcza młodych ludzi po studiach) może odbywać staże, prace interwencyjne, zdobywając w ten sposób doświadczenie, które ciężko jest uzyskać w trakcie nauki. Aktywne formy bezrobocia wydatnie zwiększają współpracę pomiędzy urzędami pracy a regionalnymi pracodawcami i przedsiębiorcami. Obniżenie kwot Funduszu Pracy może zaprzepaścić te osiągnięcia, a co za tym idzie, zwiększy się bezrobocie, z którym od lat walczy Polska.

W związku z powyższym uprzejmie proszę o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

1. Co przyczyniło się do ograniczenia ilości przekazanych środków Funduszu Pracy do powiatowych urzędów pracy?

2. Jakie jest stanowisko Pana Ministra i resortu pracy w sprawie obniżenia wysokości środków Funduszu Pracy?

3. Czy ministerstwo podejmie działania zmierzające do zwiększenia środków na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu?

4. Czy ministerstwo przewiduje jakiekolwiek alternatywne programy i sposoby walki z bezrobociem realizowane przez powiatowe urzędy pracy?

Z poważaniem

Poseł Krzysztof Borkowski

Siedlce, dnia 26 kwietnia 2012 r.

 

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 4427

w sprawie zmniejszenia środków na Fundusz Pracy

Szanowna Pani Marszałek! W związku z przekazaną przy piśmie z dnia 7 maja 2012 r., znak: SPS-023-4427/12, interpelacją poselską złożoną przez posła Krzysztofa Borkowskiego w sprawie zmniejszenia środków Funduszu Pracy na aktywizację bezrobotnych w 2012 r., uprzejmie informuję.

Ustalanie wielkości kwot ujmowanych w planie finansowym Funduszu Pracy nie należy do wyłącznej decyzji ministra pracy i polityki społecznej. Wysokość środków Funduszu Pracy możliwych do wydatkowania w danym roku budżetowym ustala parlament RP, uchwalając ustawę budżetową, której integralną część stanowi plan finansowy tego funduszu. W projekcie planu finansowego Funduszu Pracy na 2012 r., przedłożonego Sejmowi 6 grudnia ub.r. przez Radę Ministrów, przyjęto, że wydatki na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu wyniosą 3 435 080 tys. zł, co stanowi 106,2% w stosunku do planu na rok 2011. Sejm RP, uchwalając w dniu 27 stycznia br. ustawę budżetową na rok 2012, nie zmienił wielkości w planie finansowym Funduszu Pracy. Poprawek nie wniósł także Senat RP. Ustawa budżetowa na rok 2012 z dnia 2 marca br. opublikowana została 15 marca br. (poz. 273).

W latach 2008-2010 nastąpił znaczny wzrost wydatków na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu (wykonanie 2008 r. - 3 362 509 tys. zł, wykonanie 2009 r. - 6 204 847 tys. zł, wykonanie 2010 r. 6 627 365 tys. zł). Tak istotny przyrost wydatków na aktywizację bezrobotnych był uzasadniony, gdyż był to okres kryzysu gospodarczego.

Uzasadniając niemożność przywrócenia w bieżącym roku nakładów z Funduszu Pracy na aktywizację zawodową bezrobotnych do poziomu z roku 2010, należy w szczególności zwrócić uwagę, że plan finansowy Funduszu Pracy na rok 2012 stanowi element ustawy budżetowej, a jego środki zaliczane są do środków publicznych. W związku z powyższym wydatki tego funduszu podlegają ograniczeniom wynikającym z rekomendacji Rady Ecofin z dnia 7 lipca 2009 r. (zobowiązani jesteśmy do korekty deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych poniżej 3% PKB do 2012 r. w wiarygodny i trwały sposób).

Podział środków na województwa dokonywany jest zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2009 r. w sprawie algorytmu ustalania kwot środków Funduszu Pracy na finansowane zadań w województwie (Dz. U. Nr 123, poz. 1019, z późn. zm.).

W roku 2012 z puli 3 435 080 tys. zł środki w kwocie 2 091 734 tys. zł są przekazywane urzędom pracy na finansowanie aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu. W ubiegłym roku kwota ta była niższa i wynosiła 1 970 600 tys. zł. Zgodnie z algorytmem decyzja o podziale kwoty na poszczególne powiaty należy do marszałka województwa w oparciu o kryteria podziału ustalone przez wojewódzki sejmik samorządowy.

Mając na uwadze poziom środków Funduszu Pracy na finansowanie działań adresowanych do osób bezrobotnych w roku 2012, minister pracy i polityki społecznej zwrócił się do marszałków województw i starostów powiatów z apelem o podejmowanie w regionalnych i lokalnych politykach rynku pracy kluczowych działań, służących rozwiązaniu najbardziej istotnych problemów rynku pracy. Działania te powinny przyczyniać się do realizacji następujących priorytetów ogólnokrajowych, wypływających z obowiązujących dokumentów rządowych, takich jak:

1. Wzrost zatrudnienia, który należy do priorytetów polityki społeczno-gospodarczej rządu. Wzmocnienia wymagają działań, które odpowiadać będą na wyzwania, jakimi są niski wskaźnik zatrudnienia starszych pracowników, problemy w rozpoczynaniu kariery zawodowej przez młodzież oraz utrzymujący się niski, 20-procentowy wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, które mogą pracować.

2. Usprawnienie funkcjonowania rynku pracy, w szczególności poprzez dokonanie przeglądu skuteczności metod działania publicznych służb zatrudnienia. Rozwijanie współpracy pomiędzy publicznymi służbami zatrudnienia a prywatnymi agencjami zatrudnienia i pracodawcami, a także innymi interesariuszami, przyczynić się winno do zwiększenia dostępności usług rynku pracy. Tworzenie warunków dla mobilności zawodowej i przestrzennej pracowników i poszukujących pracy, także w wymiarze regionalnym, jak i dążenie do wzrostu zatrudnienia poza rolnictwem i w innowacyjnych gałęziach gospodarki to kolejne elementy usprawniania rynku pracy.

3. Doskonalenie aktywnej polityki rynku pracy poprzez zapewnienie szerokiej dostępności do podstawowych usług rynku pracy i zwiększenie trafności jej adresowania - pośrednictwo pracy, pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy, informacja i poradnictwo zawodowe w połączeniu ze stosowaniem przewidzianych w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.) swoistych sankcji (nowej konstrukcji zasiłku dla bezrobotnych i innych mechanizmów skłaniających bezrobotnych do aktywności).

Dla realizacji powyższych priorytetów, w ramach dostępnej puli środków Funduszu Pracy, niezbędne jest podjęcie przez publiczne służby zatrudnienia działań racjonalizujących te wydatki. I tak:

- wdrażane programy na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej, stosownie do potrzeb i możliwości lokalnego rynku pracy, powinny opierać się na wnikliwej analizie efektywności zatrudnieniowej oraz kosztowej i uwzględniać wszelkie dostępne źródła finansowania,

- bazową część programów powinny stanowić podstawowe usługi rynku pracy, tj. pośrednictwo pracy, poradnictwo i informacja zawodowa oraz pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy (pozostałe usługi i instrumenty generujące dodatkowe koszty urzędy pracy powinny stosować w powiązaniu z niezbędnym do zatrudnienia uczestnika programu na danym stanowisku pracy zakresem umiejętności i kwalifikacji zawodowych),

- przy konstruowaniu programów związanych z tworzeniem subsydiowanych miejsc pracy urzędy pracy powinny współpracować z podmiotami, które poprzez zatrudnianie aktywizowanych bezrobotnych przyczyniać się będą do zwiększania ich efektywności.

Ponadto należy wskazać, że środki na działalność powiatowych urzędów pracy mogą być pozyskiwane również ze źródeł innych niż Fundusz Pracy. Wysokość środków dla konkretnego urzędu pracy jest uzależniona w dużym stopniu od jego aktywności w zakresie opracowywania kompleksowych działań na rzecz bezrobotnych. Środki te mogą być pozyskiwane przez powiatowe urzędy pracy m.in. w ramach realizowanych projektów, które są finansowane ze środków unijnych, np. Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji.

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom pana posła, związanym z przekazaniem dodatkowej puli środków Funduszu Pracy na walkę z bezrobociem, informuję, że w br. minister pracy i polityki społecznej podjął decyzję o przeznaczeniu większości środków rezerwy na finansowanie lub dofinansowanie programów specjalnych skierowanych do osób bezrobotnych i poszukujących pracy do 30. roku życia oraz powyżej 50. roku życia. Zapisane w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.) programy specjalne, stwarzające możliwość zaangażowania terenowych organów zatrudnienia oraz partnerów rynku pracy w przedsięwzięcie przewidujące możliwość praktycznego zastosowania zindywidualizowanych, niestandardowych i innowacyjnych rozwiązań w zakresie przeciwdziałania bezrobociu, mogą być finansowane ze środków Funduszu Pracy, które są starostom przekazywane algorytmem na realizację aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu, ale także - na podstawie wniosku skierowanego do MPiPS - mogą być wsparte środkami rezerwy Funduszu Pracy. Pula środków rezerwy jest zabezpieczona na finansowanie programów związanych z aktywizacją bezrobotnych na terenach, na których miały miejsce klęski żywiołowe, oraz na realizację wniosków starostów o finansowanie programów aktywizacji zawodowej bezrobotnych zwolnionych z pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Jeśli w kolejnych miesiącach br. sytuacja na rynku pracy pogorszy się, minister pracy i polityki społecznej może w trybie przewidzianym w art. 29 ust. 12 ustawy o finansach publicznych wystąpić do ministra finansów o wyrażenie zgody na zwiększenie wydatków zapisanych w planie finansowym Funduszu Pracy na rok 2012.

Sekretarz stanu

Jacek Męcina

Warszawa, dnia 21 maja 2012 r.